قدس آنلاین: ماه‌ها از زمانی که حیدرالعبادی در جمع نیروهای مسلح عراق از پیروزی کامل بر داعش سخن گفت، می‌گذرد. اما این گروه بار دیگر فعالیت‌هایش را در عراق شدت بخشیده است، تا جایی که فقط در ماه آوریل (ماه گذشته میلادی) تعداد این عملیات‌ها به ۱۵۱ عدد رسیده است؛ بیش از دو برابر تعداد عملیات‌ها در ماه ژانویه. عملیات روز جمعه در صلاح‌الدین را می‌توان قوی‌ترین این عملیات‌ها دانست که به شهادت حدود ۴۰ نفر از حشدالشعبی و ارتش عراق منجر شد. حمله حدود ۲هزار نفر از اعضای داعش به استان کربلا در روز شنبه هم جزو هماهنگ‌ترین این عملیات‌ها بود. اما به راستی چه عامل یا عواملی سبب شده این گروه بار دیگر توان فعالیت در خود ببیند و حمله‌هایش را بازآرایی کند؟ در نگاهی کلی می‌توان این عوامل را به چند دسته زیر تقسیم کرد:
*
عوامل داخل دولت عراق:
۱. اختلاف‌های سیاسی: با گذشت دو سال از مستقر شدن پارلمان عراق، هنوز نخست‌وزیری قدرتمند برای اداره امور انتخاب نشده است. حتی حالا هم که روی الکاظمی اجماعی جدی وجود دارد، سهم‌خواهی‌ها موجب شده زمزمه عدم رأی اعتماد به او قوی‌تر شود.
۲. اعتراض‌های مردمی: اگرچه اعتراض‌های مردمی بحق و صحیح است و مسئله اصلی آن‌ها که مبارزه با فساد و اصلاح ساختارهاست را باید بجا دانست، اما این اعتراض‌ها در شرایط کنونی تنها به افزایش اغتشاشات و کاهش امنیت منجر شده است.
۳. اختلاف‌ها در حشدالشعبی: پس از شهادت سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس، تقسیم قدرت در حشدالشعبی هیچ‌گاه نتوانست همه گروه‌ها را راضی کند و همین به جدا شدن چهار تیپ رزمی نزدیک به مرجعیت از هسته مرکزی حشدالشعبی منجر شد.
*
عوامل خارج از دولت عراق:
۱. کرونا: همه‌گیر شدن ویروس کرونا که به تعطیلی همگانی در جهان منجر شده، در عراق هم تأثیرات خود را گذاشته و حتی پست‌های ایست‌وبازرسی و دیده‌بانی ارتش و نیروهای مردمی در عراق تقریباً نصف شده است.
۲. رهبری جدید داعش: اعلام مرگ ابوبکر البغدادی سبب شد رهبری جدید برای گروه داعش اعلام حضور کند. این رهبر جدید که نام ابوابراهیم الهاشمی القریشی را برای خود انتخاب کرده، تلاش دارد در ابتدای به قدرت رسیدن خود بار دیگر روحیه نیروها و همفکران داعش را بالا ببرد.
*
عوامل اصلی:
باوجود همه عوامل گفته شده در بالا اما باید گفت هیچ کدام از آن‌ها جدید نیستند. به‌عنوان مثال اعتراض‌های داخلی در عراق حدود دوسال است که جریان دارد یا حتی اختلاف‌های درونی در حشدالشعبی پیش از شهادت ابومهدی المهندس هم وجود داشت و طیف نزدیک به مرجعیت همواره مخالفت‌هایی با هسته مرکزی این گروه داشت. ماجرای نخست‌وزیر هم که قصه امروز و دیروز نیست. آنچه در این چند ماه تغییر کرده و می‌تواند عامل اصلی افزایش تحرکات داعش باشد رفتار آمریکایی‌هاست.
۱. جابه‌جایی‌های تاکتیکی: آمریکایی‌ها در دو ماه گذشته به بهانه پرهیز از درگیر شدن با نیروهای حشدالشعبی، نیروهای خود از چند پایگاه را به سه پایگاه اصلی خود در اربیل، بغداد و عین‌الاسد منتقل کرده‌اند. این جابه‌جایی‌ها آن هم در زمانی که معاهده امنیتی با عراق دارند و در بیشتر این مناطق تخلیه شده، نیروهای ارتش و حشدالشعبی پایگاه‌های دائمی ندارند عملاً چراغ سبزی به داعش برای افزایش حملاتش است.
۲. کم‌کاری‌های اطلاعاتی: شکی نیست آمریکا بیش از هر کشوری در عراق اشراف اطلاعاتی دارد. آسمان عراق به طور کامل در اختیار آمریکاست و از آن گذشته رادارها و پهپادهای متنوع و مختلف این کشور شبانه‌روز همه حرکت‌ها در عراق را رصد می‌کنند. اما این دستگاه عریض و طویل درباره مهم‌ترین حملات داعش در یک ماه گذشته که شامل عملیات صلاح‌الدین، سامرا و کربلا (با استعداد ۲هزار نفر) می‌شود کمترین اطلاعاتی به عراقی‌ها نداده است! از این گذشته بخش جدی از عملیات‌های داعش در شمال عراق انجام می‌شود و از قضا نیروهای آمریکا هم در همین بخش مستقر هستند، اما در مقابل این حجم از عملیات داعش کمترین اقدامی به‌خرج نداده‌اند.
۳. اصرار دولت عراق بر خروج آمریکا: ایالات متحده آمده است که بماند. حجم و وسعت پایگاه‌ها و نیروهایی که در عراق دارد، سفارتش با ۱۶هزار نیرو و سرمایه‌گذاری اطلاعاتی که در اینجا انجام داده همه‌وهمه نشان می‌دهد آمریکا برنامه‌ای برای رفتن از عراق و منطقه ندارد. بنابراین تلاش دارد هرطور شده بقای خود را تثبیت کند. حتی دو روز پیش فرستاده ویژه ترامپ در امور سوریه گفت، برنامه‌ای برای خروج از سوریه هم ندارند. در نتیجه باید بهانه‌ای برای حضور خودش جور کند و چه بهانه‌ای بهتر از افزایش عملیات‌های داعش؟ به همین دلیل گروهی از تحلیلگران موج تازه عملیات تروریستی داعش را بخشی از برنامه ایالات متحده آمریکا برای توجیه حضور خود در خاک عراق می‌دانند، از جمله قیس خزعلی، رهبر گروه عصائب اهل‌الحق، عملیات‌های داعش (که فقط علیه نیروهای عراقی انجام می‌شود) را با پشتیبانی آمریکا و برای گرفتن امتیاز در مذاکرات امنیتی ماه ژوئن (ماه آینده میلادی) توصیف می‌کند.
نظر شما